Prijeđi na sadržaj

Stranica:Hrvatska povijest (1908).djvu/137

Izvor: Wikizvor
Ova stranica je ispravljena

pravu primogeniture, i treće, izumre li i ta loza, da imadu krunu baštiniti kćeri brata mu Josipa I. i njihovi potomci.
Od sada nastojao je Karlo, da mu prihvate taj zakon ne samo svi podanici, nego i ostale evropske države. Kad mu se na proljeće 1716. rodio sin, Leopold, onda je malo odahnuo, no dječak umre još iste godine, a po tom mu se rode redom tri kćeri, prva Marija Terezija dne 13. maja 1717. Njegovim na- stojanjem prihvate pragmatičku sankciju do g. 1720. Austrija, Koruška, Štajerska, Kranjska, Gorica, Gradiška, Trst, grad Rijeka, Češka, Moravska, Šleska i Tirolska. Najteže je išlo s Ugarskom, koja se nije rado odricala izbornoga prava. Konačno je prihvati sabor požunski dne 30. juna 1722., a kralj je potvrdi dne 19. juna 1723. Teže je bilo s evrop- skim pojedinim vlastima, no Karlo je i to srećno prebrodio, dakako uz velike žrtve. Prva je priznala pragmatičku sankciju Rusija g. 1727., a 1731. i 1732. pridruže se Engleska, Danska, Holandija, Pruska i stališi njemačkoga carstva ; jedina Bavarska i Saska se opriješe. Napokon je priznade 1738. i Francuska.
Nastojanje Karlovo oko pragmatične sankcije u velike je podupirao istodobni slavni turski rat (1716. — 1718.). Da nadoknade gubitak, što ih je stigao karlovačkim mirom, Turci stanu uda- rati na mletačke posjede u južnoj Grčkoj i Dal- maciji (1714.). U toj nevolji Venecija sklopi i opet savez s Austrijom. Vrhovni carski vojvoda bijaše princ Eugen, koji ametom pobije Turke kod Pe- trovaradina (13. augusta 1716.) i Beograda (16. au-