Stranica:Hrvatska povijest (1908).djvu/113

XVII. vijeku još nije bilo ni porodičnih imena, uz koje bi se mogla nadovezivati obiteljska tra- dicija.
Svagdje, kud je Turčin došao kao osvajač, morale su prestati stare institucije, staro pravo i obveze ; bivši velikaš postade baš tako podanik, kao i njegov kmet. Samo Bosna čini u tom iz- nimku, jer joj je bivše patarensko (a djelomično i katoličko) plemstvo prelazom na islam pridržalo svoje posjede, a time i svoja politička privilegija. I tako se zgodi, da dok je plemstvo ne samo iz podjarmljenih hrvatsko-slavonskih strana pobjeglo u „ostatke kraljevstva Hrvatskoga" ili u habsburšku Ugarsku, da je u Bosni, odnosno u bosanskom paša- luku, počeo nov život. Nakon vijekova nestaje nesloge, jer su prestale sve svadje i razmirice, i svi su odušev- ljeni braniči islama i njegovih in- teresa.
U vrijeme najvećega sjaja svoga obuhvataše tursko carstvo u Evropi sav Balkanski poluotok i svu zemlju njemu na sjever do Budima i Jegra (Erlau). Početkom XVII. vijeka raspadalo se car- stvo u Evropi, Aziji i Africi na dvadeset i dva beglerbegata (pašaluka) ili vilajeta, od kojih je svaki priličan jednom kraljevstvu po evropskim pojmovima. Svaki beglerbeg ima svoju vojsku, a trojica, jer neprekidno ratuju s pograničnom Hrvatskom i Ugarskom, imadu iznimni položaj u carstvu : to su budimski, te- mišvarski i bosanski. Svaki je beglerbeg (ili paša) na čelu uprave i sudstva, kod čega ga pomažu tri